Cam thảo có tác dụng gì? Liều lượng, bài thuốc với cam thảo

Cam thảo đã từ lâu được công nhận là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, nổi bật với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, bao gồm giảm triệu chứng trào ngược dạ dày, ngăn ngừa ung thư, và hỗ trợ điều trị tiểu đường. Hãy cùng Dũng Tano khám phá những lợi ích của cam thảo trong bài viết này nhé!

Cam thảo là gì?

Cam thảo là gì? Cam thảo (còn gọi là cam thảo bắc, sinh cam thảo, hay quốc lão) là một loại cây bụi sinh trưởng ở vùng khí hậu cận nhiệt đới. Cây được thu hoạch vào mùa thu sau khoảng 2-3 năm trồng. Cam thảo phân bố rộng rãi trên toàn thế giới và có mặt ở nhiều quốc gia. Ở Việt Nam, cây được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền Bắc.

Tên khoa học của cam thảo là Glycyrrhiza uralensis, thuộc họ Đậu (Fabaceae), có vị ngọt nhẹ và tính bình. Bộ phận được sử dụng làm thuốc là thân và rễ của cây. Cam thảo chứa nhiều hoạt chất quan trọng như glycyrrhizin, neo-liquiritin, isoliquiritigenin, liquiritin, isoliquiritin, licurazid, và liquiritigenin.

Glycyrrhizin, một saponin triterpenoid có trong rễ cam thảo, là thành phần chính tạo nên vị ngọt đặc trưng của cây. Chất này tập trung chủ yếu ở rễ, đặc biệt là phần vỏ rễ, với hàm lượng có thể lên đến 4%.

Các tác dụng của cam thảo đối với sức khỏe

Giảm trào ngược dạ dày và chứng khó tiêu

Cam thảo có tính kháng viêm, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày và giảm các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, đầy hơi và khó tiêu. Ngoài ra, cam thảo còn hỗ trợ thanh lọc gan, tăng cường chức năng gan và mật, giúp tiêu hóa chất béo và giảm nguy cơ mắc các bệnh về gan mật.

Glycyrrhizin trong cam thảo kích thích tái tạo niêm mạc dạ dày, làm tăng tốc độ lành vết loét, hỗ trợ hiệu quả trong điều trị các trường hợp loét dạ dày và tá tràng. Đồng thời, hoạt chất này cũng kích thích tiết dịch tiêu hóa, tăng cường hoạt động của hệ tiêu hóa, giúp cải thiện tình trạng đầy bụng, khó tiêu và táo bón.

Ngăn ngừa ung thư

Các hoạt chất glycyrrhizin, licochalcone A và glabridin có khả năng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư, đồng thời kích thích hệ miễn dịch để hỗ trợ cơ thể chống lại bệnh tật.

Nghiên cứu trên động vật cho thấy, cam thảo có thể có hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị các loại ung thư nguy hiểm như ung thư vú và ung thư đại tràng.

Giảm tình trạng viêm đường hô hấp trên

Một nghiên cứu cho thấy glycyrrhizin từ rễ cam thảo có khả năng làm giảm tình trạng hen suyễn nhờ đặc tính chống viêm của nó. Glycyrrhizin còn giúp giảm viêm sưng và co thắt cơ trơn ở đường hô hấp trên, bao gồm họng, thanh quản và phế quản, từ đó cải thiện các triệu chứng như ho khan, đau rát họng và khàn tiếng.

Ngoài ra, cam thảo còn giúp làm loãng đờm, hỗ trợ loại bỏ đờm khỏi đường hô hấp, giảm tắc nghẽn và làm thông thoáng khí quản. Nhờ vậy, cam thảo giúp người bệnh thở dễ dàng hơn, giảm ho và cải thiện tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp.

Cải thiện sức khỏe làn da

Cam thảo chứa các hoạt chất flavonoid, coumarin và glabridin, có khả năng ức chế sản sinh melanin, giúp làm mờ hiệu quả các vết nám, tàn nhang và đốm nâu. Những hoạt chất này cũng cung cấp độ ẩm, dưỡng da mềm mịn, thúc đẩy quá trình tái tạo da và giúp làn da sáng mịn, rạng rỡ.

Nhờ đặc tính chống viêm và kháng khuẩn, cam thảo giúp làm dịu da, giảm kích ứng và hỗ trợ điều trị các vấn đề về da như mụn nhọt, chàm và vẩy nến. Đồng thời, cam thảo còn giúp phục hồi các tổn thương do mụn, vết thương và vết côn trùng cắn.

Chống sâu răng

Glycyrrhizin trong cam thảo có khả năng ức chế mạnh mẽ sự phát triển của các vi khuẩn gây hại như Streptococcus mutans và Lactobacillus acidophilus, những nguyên nhân chính gây sâu răng.

Ngoài ra, cam thảo còn giúp bảo vệ men răng khỏi tác hại của axit. Nhờ vào khả năng giảm nồng độ axit trong nước bọt, cam thảo giúp trung hòa môi trường axit, từ đó ngăn chặn điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển và phá hủy men răng.

Hỗ trợ bệnh nhân tiểu đường

Hoạt chất glabridin trong cam thảo giúp ngăn chặn sự phân giải tinh bột trong ruột, giảm lượng đường hấp thu vào máu. Cam thảo cũng kích thích tuyến tụy sản sinh insulin, từ đó kiểm soát đường huyết hiệu quả và giúp cải thiện các biến chứng nguy hiểm như viêm thần kinh và xơ vữa động mạch.

Giảm các triệu chứng mãn kinh

Các hợp chất glycyrrhizin và liquiritigenin trong cam thảo có tác dụng tương tự như estrogen, giúp bù đắp sự thiếu hụt estrogen và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu do mãn kinh gây ra.

Một nghiên cứu trên 90 phụ nữ mãn kinh sử dụng 330mg rễ cam thảo mỗi ngày đã cho thấy, cam thảo giúp cải thiện đáng kể tình trạng bốc hỏa và giảm mức độ đổ mồ hôi đêm.

Thúc đẩy giảm cân

Cam thảo chứa hợp chất glycyrrhizin, một thành phần có tác dụng kích thích tuyến giáp và thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Nhờ vào tác động này, lượng calo được đốt cháy gia tăng, giúp giảm lượng mỡ thừa tích tụ hiệu quả. Bên cạnh đó, glycyrrhizin còn có khả năng ức chế cảm giác thèm ăn, giúp kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì cân nặng lý tưởng.

Hỗ trợ điều trị viêm gan C

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng Glycyrrhizin có hoạt tính kháng khuẩn mạnh mẽ, đặc biệt là khả năng ức chế quá trình sao chép của virus viêm gan C (HCV). Glycyrrhizin hoạt động bằng cách tác động trực tiếp lên HCV, ngăn chặn hiệu quả sự xâm nhập của virus vào tế bào gan và ức chế quá trình lây lan của nó trong các tế bào gan. Nhờ vào cơ chế tác động này, Glycyrrhizin giúp giảm thiểu sự phát triển của virus và có thể hỗ trợ điều trị các nhiễm trùng viêm gan C.

Các tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng cam thảo

Việc sử dụng cam thảo quá liều hoặc kéo dài có thể dẫn đến một số tác dụng phụ nguy hiểm. Dưới đây là các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng cam thảo không đúng cách:

• Tăng huyết áp: Glycyrrhizin trong cam thảo có thể làm tăng lượng cortisol trong cơ thể, dẫn đến tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Sự gia tăng huyết áp có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.
• Hạ kali máu: Cam thảo có thể làm giảm mức kali trong máu, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, yếu ớt, co giật, nhịp tim bất thường và thậm chí suy tim. Việc hạ kali máu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tim và cơ bắp.
• Rối loạn nội tiết tố: Cam thảo chứa glycyrrhizin và liquiritigenin, có tác dụng tương tự như estrogen. Sử dụng cam thảo quá mức có thể gây rối loạn hormone, dẫn đến các vấn đề như giảm ham muốn tình dục và các triệu chứng liên quan đến sự mất cân bằng nội tiết tố.
• Tương tác thuốc: Cam thảo có thể tương tác với một số loại thuốc, làm thay đổi hiệu quả của chúng. Ví dụ, nó có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng của thuốc chống đông máu (như warfarin), thuốc hạ huyết áp (như captopril), thuốc tránh thai và thuốc lợi tiểu. Sự tương tác này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe không mong muốn và cần được theo dõi cẩn thận.

Vì vậy, việc sử dụng cam thảo cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Có nên sử dụng cam thảo thường xuyên không?

Câu trả lời là không. Mặc dù cam thảo có nhiều lợi ích cho sức khỏe, việc sử dụng nó một cách thường xuyên hoặc không đúng cách có thể dẫn đến một số tác dụng phụ nguy hiểm. Những tác dụng phụ này có thể bao gồm tăng huyết áp, hạ kali máu, và rối loạn nội tiết tố, cùng với các vấn đề sức khỏe khác. Do đó, việc sử dụng cam thảo cần phải được thực hiện một cách khoa học và thông minh để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Để tránh các rủi ro tiềm ẩn, cam thảo nên chỉ được sử dụng khi cần thiết và dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa lợi ích mà còn giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ không mong muốn. Việc tuân thủ các chỉ dẫn chuyên môn sẽ giúp bạn sử dụng cam thảo một cách an toàn và hiệu quả hơn.

Liều lượng sử dụng cam thảo

Liều lượng khuyến cáo sử dụng cam thảo cho người trưởng thành là từ 100 đến 990mg mỗi ngày. Việc tuân thủ liều lượng này là rất quan trọng để đảm bảo cả an toàn và hiệu quả khi sử dụng. Dưới đây là một số khuyến cáo chung về liều dùng cam thảo:

• Mục đích sử dụng: Liều lượng cam thảo cần điều chỉnh theo mục đích sử dụng. Ví dụ, khi pha trà, bạn chỉ cần một lượng cam thảo nhỏ hơn so với khi sắc thuốc hoặc sử dụng dạng bột. Liều lượng sẽ khác nhau tùy thuộc vào cách sử dụng và mục tiêu điều trị.
• Độ tuổi: Trẻ em có sức khỏe yếu hơn so với người trưởng thành, do đó, cần phải sử dụng liều lượng cam thảo thấp hơn để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Đối với trẻ em, việc sử dụng cam thảo nên được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ.
• Tình trạng sức khỏe: Những người có bệnh lý nền như vấn đề về tim, thận, hoặc tình trạng hạ kali máu cần thận trọng khi sử dụng cam thảo. Trong những trường hợp này, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng là rất quan trọng để đảm bảo rằng cam thảo không gây hại cho sức khỏe.
• Độ nhạy cảm: Mỗi người có cơ địa khác nhau, vì vậy cần điều chỉnh liều lượng cam thảo phù hợp với từng cá nhân để tránh tác dụng phụ. Người dùng nên bắt đầu với liều lượng thấp và theo dõi phản ứng của cơ thể, đồng thời điều chỉnh liều lượng nếu cần thiết.

Các bài thuốc sử dụng cam thảo

Bài thuốc chữa viêm họng

Nguyên liệu:

• Cam thảo: 3g
• Huyền sâm: 9g
• Chi tử: 6g
• Hoàng cầm: 6g
• Kinh giới: 6g
• Cát cánh: 6g
• Cát căn: 9g
• Sinh địa: 9g

Cách thực hiện:

1. Rửa sạch tất cả các vị thuốc.
2. Cho các vị thuốc vào nồi với nước, đun sôi.
3. Sau khi sôi, giảm lửa và tiếp tục đun nhỏ lửa.
4. Lọc lấy nước thuốc.

Cách dùng:

• Uống nước thuốc trong ngày.

Bài thuốc thanh nhiệt, khàn tiếng

Nguyên liệu:

• Cam thảo: 3g
• Lá sen: 3g

Cách thực hiện:

• Rửa sạch cam thảo và lá sen.
• Hãm các nguyên liệu với nước sôi.

Cách dùng:

• Uống nước thuốc thay cho trà.

Bài thuốc chữa rửa vết nứt nẻ da, khô da, phát ban

Nguyên liệu:

• Cam thảo: 30g

Cách thực hiện:

• Rửa sạch cam thảo.
• Đun sôi cam thảo với nước, sau đó giảm lửa và tiếp tục đun nhỏ lửa.
• Lọc lấy nước thuốc.

Cách dùng:

• Rửa vết thương bằng nước thuốc, ngày 3 – 5 lần.

Bài thuốc chữa viêm giác mạc

Nguyên liệu:

• Cam thảo: 10g
• Xuyên tiêu: 10g
• Hạnh nhân: 10g

Cách thực hiện:

• Rửa sạch các nguyên liệu.
• Sắc tất cả các vị thuốc với nước, đun sôi, sau đó giảm lửa và tiếp tục đun nhỏ lửa.
• Lọc lấy nước thuốc.

Cách dùng:

• Rửa mắt bằng nước thuốc, ngày 3 lần.

Bài thuốc chữa viêm dạ dày

Nguyên liệu:

• Cam thảo: 30g

Cách thực hiện:

• Rửa sạch cam thảo.
• Hãm cam thảo với nước sôi.

Cách dùng:

• Uống nước thuốc nhiều lần trong ngày.

Bài thuốc giảm béo

Nguyên liệu:

• Cam thảo: 3g
• Hoàng kỳ: 15g
• Tiêu sơn tra: 15g
• Đại hoàng tươi: 2g
• Lá sen: 10g

Cách thực hiện:

• Rửa sạch các nguyên liệu.
• Sắc tất cả các vị thuốc với nước, đun sôi, sau đó hạ lửa và tiếp tục đun nhỏ lửa.
• Lọc lấy nước thuốc.

Cách dùng:

• Uống nước thuốc thay cho trà.

Những ai không nên sử dụng cam thảo?

Thời kỳ cho con bú

Hoạt chất glycyrrhizin trong cam thảo có thể ức chế hoạt động của prolactin, hormone quan trọng trong việc kích thích sản sinh sữa mẹ. Điều này có thể dẫn đến giảm lượng sữa mẹ, ảnh hưởng đến nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ sơ sinh.

Bệnh tim hoặc bệnh thận

Cam thảo chứa glycyrrhizin, một chất có thể làm tăng huyết áp, đặc biệt nguy hiểm cho người mắc bệnh tim và cao huyết áp. Sự gia tăng huyết áp có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch nghiêm trọng như suy tim và đột quỵ.

Ngoài ra, glycyrrhizin có thể gây giữ nước trong cơ thể, dẫn đến tình trạng phù nề, tăng cân và các vấn đề về tim mạch. Đối với người bệnh thận, việc giữ nước quá mức có thể tạo áp lực thêm lên thận, làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Người nhạy cảm với nội tiết tố

Cam thảo chứa glycyrrhizin, một hợp chất có tác dụng tương tự estrogen. Do đó, những người nhạy cảm với nội tiết tố cần thận trọng khi sử dụng. Họ có thể gặp các tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, tăng cân, buồn nôn, và đau đầu.

Người bị hạ kali máu

Cam thảo có thể làm giảm lượng kali trong máu, vì vậy những người bị hạ kali máu nên tránh sử dụng. Glycyrrhizin trong cam thảo có thể làm tăng bài tiết kali qua nước tiểu, dẫn đến hạ kali máu, gây ra các triệu chứng như yếu cơ, mệt mỏi, tim đập nhanh, và chuột rút.

Người có vấn đề tình dục

Cam thảo chứa glycyrrhizin, một hợp chất có cấu trúc tương tự estrogen, hormone quan trọng trong hệ sinh sản và có ảnh hưởng đến việc sản xuất testosterone. Vì vậy, việc sử dụng cam thảo có thể gây mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến ham muốn và khả năng tình dục ở cả nam và nữ.

Người chuẩn bị phẫu thuật

Glycyrrhizin có thể làm giảm hiệu quả gây mê của các loại thuốc thông thường, dẫn đến tình trạng bệnh nhân không được gây mê hoàn toàn và vẫn tỉnh táo trong quá trình phẫu thuật.

Ngoài ra, glycyrrhizin có thể tương tác với các loại thuốc khác trong quá trình phẫu thuật, làm tăng nguy cơ các biến chứng như rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, và hạ kali máu.

Lưu ý khi sử dụng cam thảo

Cam thảo cần được sử dụng cẩn thận để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi sử dụng cam thảo:

• Chọn mua cam thảo từ các cơ sở uy tín, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Ưu tiên sử dụng cam thảo nguyên chất, có hình dạng và màu sắc tự nhiên, không bị mốc, ẩm ướt hoặc có mùi lạ.
• Liều lượng và cách sử dụng cam thảo nên phù hợp với nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe và mục đích sử dụng.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng cam thảo là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Bài viết này cung cấp những kiến thức thú vị về cam thảo và các lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Hãy chia sẻ thông tin hữu ích này với mọi người xung quanh bạn!